Samosvest Srba znatno je pojačala i unutrašnja borba koja se razvijala u Austriji za Josifova vremena. Da suzbije opoziciju Mađara car je, po sili prilika, morao bar prividno povlađivati Srbima, jedno da njima plaši Mađare, da postanu savitljiviji, a drugo da izazove i Srbe na veću otpornost prema Mađarima, kako bi se u njihovoj borbi Beč mogao pojaviti kao posrednik. Carev neuspeh u spoljašnjoj politici, nikakvi uspesi u borbi s Turcima i izbijanje Francuske Revolucije slomili su u velikoj meri samopouzdanje carevo, ali se ipak u Beču polagalo na to, da se, zbog prestiža države, ne popusti naglo i da se koči koliko se može. Među ostalima za to kočenje imali su poslužiti i Srbi. Već krajem 1789. god. car je morao vaspostaviti ustavno stanje u Ugarskoj i Hrvatskoj; s tim je, prirodno, bio srušen i centralizam. Ali se dalje nije mislilo ići. Strah od ideja Francuske Revolucije, koja je imala mnogo simpatizera među intelektualnim krugovima, a koja bi, sigurno, našla odjeka i u mnogim narodnim slojevima, diktovao je bečkoj vladi održavanje konzervativnog kursa i jačanje militarističkih mera.

Mađari, svesni da su svojim istrajnim držanjem naterali cara i Beč na popuštanje, bili su digli glavu. U stvari, njihova politika, posle ove pobede, nije bila mnogo drukčija od Josifove. Kao što je car hteo germanizaciju cele države, tako oni otad teže za mađarizacijom cele Ugarske. Dajući županiskim skupštinama izvesnu lokalnu samoupravu, oni s planom svu vlast i sav javni život usredsređuju u Pešti i pripremaju sve čvršću centralizaciju. Srpske povlastice, videli smo, oni su odavno smatrali kao nesaglasne sa njihovim državnim pravom i interesima, a izuzetni položaj Srba hteli su na svaki način da eliminišu. Na Srbe oni su bili, u ovaj mah, kivni i zbog toga, što su onako otvoreno ustali za Josifove reforme. U svojoj ponesenosti Mađari često puta nisu pokazivali dovoljno osećanja mere. Tako su preterivali i ovoga puta, i to na celoj liniji. I prema Srbima, i prema Hvatima, koji su im u borbi bili verni saveznici, i prema Dvoru. Bojeći se mogućnosti ponavljanja Josifovih tendencija mađarski sabor je Josifovom nasledniku, caru Leopoldu, počeo postavljati uslove, pod kojima bi bio voljan da mu položi zakletvu vernosti. To je u Beču, uz sve drugo, bilo dovoljno da i on počne miniranje mađarskog položaja u samoj Ugarskoj, i to, u prvom redu, pomoću Srba i Hrvata.

Čim se čulo da je umro car Josif i da novi car namerava sazvati mađarski sabor ili dijetu uputio je mitropolit Mojsej Putnik, po sporazumu s ostalim episkopima, molbu, da car pozove na sabor i pretstavnike Srba, "kako se ne bi na njemu šta preduzimalo u pogledu srpskog naroda, a bez naroda". Tu je molbu izložio i usmeno, u Beču, u audienciji kod cara. Car doista naredi da se upute pozivnice na sabor srpskom episkopatu, ali za dalje zahteve kancelar, Mađar, grof Palfi izjavi "da takozvani srpski narod u Ugarskoj kao narod nema nikakva politična opstanka, a na Dijeti je zastupljen preko nadležnih županijskih i varoških zastupnika". Primas grof Baćanji bio je još odlučniji. Po njemu Srbi su tuđini u zemlji, "njihovo pravo nije osnovano na zakonu, nego na privilegijama". Srbi na to zatražiše, da se na Veliku Gospojinu 1790. god. sazove narodni sabor u Temišvaru. Car je to dozvolio 26. juna, dva dana pre nenadne smrti mitropolita Putnika, i to s jasnom tendencijom protiv Mađara, koji su baš u to vreme postavljali svoje uslove. Sava Tekelija, jedan od mlađih srpskih vođa toga vremena, tvrdio je, da je čak car sugerisao Srbima misao o sazivanju toga sabora. Među Srbima se verovalo, da su Mađari otrovali mitropolita, kako sabor ne bi imao čisto politički, nego izborni karakter. Ali je nesumnjivo, da je osetno uticao na njih, da ih je zabrinjavao, i da je s toga njihov stav postao znatno mekši.

Na temišvarskom saboru, gde je za Putnikova naslednika izabran mudri Stevan Stratimirović, razvila se velika načelna borba među Srbima. Sveštenstvo, plemići-spahije, u dobroj meri mađarofili, i jedan deo građanstva bili su za kompromis sa Mađarima i tražili su, da se Srbi "inartikuliraju", t. j. da saobraze svoje povlastice sa mađarskim zakonima. Pretstavnici vojske, mahom carski ljudi, i drugi deo građanstva bili su odlučno protiv toga, tražeći, po starom, naslon na dvor i čuvanje svog izuzetnog položaja. Carski komesar, general Popila, pun laskanja prema Srbima, bio je, naravno, na strani ovih drugih. Kad je čuo za predlog o inartikulaciji, on "se pomami", i sa ostalima je živo reagovao da se odbije. Drugi komesar, general Šmid-feld, ponudio je Srbima, u ime cara, da izaberu "predjel zemlje za teritorium vaš", kao posebno područje. Srbi su odgovorili, verujući tvrdo da će se to ostvariti, da biraju Banat. Interesantno je primetiti, da pod uticajem učenih krugova i dvorske kancelarije, i u srpskom službenom stilu beše počeo da za Srbe osvaja naziv ilirskog imena. Tako je i za ovaj sabor govoreno, sa srpske strane, da je "iliričeski narodni" i da "iliričeski narod" izjavljuje svoju vernost caru. U ovo vreme, s obzirom na ponudu o posebnom teritoriju, pomišljalo se na mogućnost obnove srpske despotovine, a za despota uzimao se u kombinaciju Leopoldov sin Aleksandar.

Temišvarski sabor nije doneo ono čemu su se Srbi nadali. Razvoj događaja u Francuskoj, posle revolucije, i ustanak u Belgiji protiv Austrije nagnali su bečku vladu da ne izaziva Mađare do kraja. Srbima je dato više slobode u kulturnim pitanjima i za njih je 1791. god. osnovana posebna "Ilirska dvorska kancelarija", ali je glavno pitanje, ono o posebnoj teritoriji, ostavljeno, da ne bi dovelo do otvorenog sukoba s Mađarima. Učinilo se to s toga, što su Mađari, iz straha od srpskih zahteva i hrvatskog stava, popustili u svojoj opoziciji i što su za svog paletina izabrali onog istog nadvojvodu Aleksandra, koga su Srbi želeli imati za svog nadvojvodu. Kad se to postiglo Beč je u popuštanju pošao dalje, pa je posle smrti cara Leopolda napustio Hrvate, a i prema Srbima se pokazao nelojalan. Već u leto 1792. bila je ukinuta Ilirska kancelarija, a Banat pripojen Mađarskoj. Srbi su, kao toliko puta pre i posle toga imali u sporovima između Beča i Pešte da posluže kao oruđe Dvora, navlačeći na kraju krajeva, po samoj prirodi stvari, nezadovoljstvo na obadve strane.